Kontrol vanası; bir kontrolörden gelen sinyalin yönlendirdiği şekilde akış geçidinin boyutunu değiştirerek akışkanı kontrol etmek için kullanılan vanadır. Kontrol vanası, akışkanın bulunduğu tüm proseslerde basınç, sıcaklık, debi ve seviye kontrolü yapılmasını sağlar. Kontrol vanası işletmelerde enerji harcanarak üretilen soğuk su, sıcak su, buhar, kızgın su, buhar ve gaz vb. akışkanları herhangi bir kayba uğramadan taşınabilme ve kontrol edilmesini sağlar.